Bài cúng ngày Tết cổ truyền luôn là một ký ức đẹp đẽ đối với những người con sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Việt Nam. Dù có ở nơi đâu, dù quanh năm vất vả mưu sinh như thế nào nhưng hễ dịp xuân về tết đến, truyền thống cúng gia tiên chưa bao giờ thiếu. Nhân dịp, mùa xuân mới đang sắp sửa ghé qua, hãy cùng Mevacon.com tìm hiểu nhiều hơn về bài cúng ngày tết truyền thống của người Việt.
1. Thờ cúng tổ tiên là phong tục tập quán nghĩa tình của người Việt
Thờ cúng tổ tiên là một phong tục tập quán có từ lâu đời của người Việt. Theo phong tục này, người đã khuất vẫn sẽ được con cháu nhớ đến thông qua hành động thờ cúng và tưởng nhớ ngày mất mỗi năm. Trong gia đình người Việt không thể nào thiếu được bàn thờ gia tiên. Đây không phải là một tín ngưỡng mà do lòng thành kính biết ơn người đi trước.
Trong những dịp đặc biệt như ngày Tết, người Việt muốn dâng thức cúng lên ông bà tổ tiên. Một là để bày tỏ lòng biết ơn, hai là để câu mùng cho con cháu một năm an bình, tai qua nạn khỏi. Họ luôn tin rằng tổ tiên của họ vẫn luôn dõi theo họ như những vị thần hộ mệnh để ban điều tốt lành cho con cháu. Và ngày Tết là lúc họ tụ hội để chứng giám cho tấm lòng thơm thảo của con cháu.
2. Những bài cúng ngày Tết phổ biến của người Việt
Ở Việt Nam có một điều rất đặc biệt là tùy theo vùng miền Bắc, Trung, Nam sẽ có cách thờ cúng riêng. Chính những điều đó đã góp phần tạo ra một nền văn hóa đa dạng và đặc sắc. Tuy có nhiều điểm không giống nhau ở mỗi miền nhưng đa phần, người Việt có những bài cúng tiêu biểu sau trong ngày Tết cổ truyền:
- Cúng ông Công ông Táo
- Cúng tạ mộ cuối năm
- Cúng Tất niên
- Cúng giao thừa ngoài trời
- Cúng giao thừa trong nhà
- Cúng Tết cổ truyền
- Cúng mùng 1 Tết
- Cúng mùng 2 Tết
- Cúng lễ hóa vàng
3. Trọn bộ những bài cúng ngày Tết
Như đã nói, tùy theo từng vùng miền, văn hóa cúng kiếng cũng sẽ khác nhau. Bài viết lấy tư liệu những bài cúng ngày Tết từ những nguồn được phổ biến rộng rãi trong cộng đồng.
3.1 Cúng ông Công ông Táo
3.1.1 Bài cúng
Nam mô a di đà Phật! Nam mô a di đà Phật! Nam mô a di đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương
Con kính lạy Ngài đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân. Tín chủ (chúng) con là:
Ngụ tại:
Hôm nay ngày 23 tháng Chạp tín chủ chúng con thành tâm sắp sửa hương hoa phẩm luật, xiêm hài áo mũ, kính dâng tôn thần.
Thắp nén tâm hương tín chủ con thành tâm kính bái. Chúng con kính mời ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân hiển linh trước án hưởng thụ lễ vật.
Cúi xin Tôn thần gia ân xá tội cho mọi lỗi lầm trong năm qua gia chủ chúng con sai phạm. Xin Tôn thần ban phước lộc, phù hộ toàn gia chúng con, trai gái, già trẻ sức khỏe dồi dào, an khang thịnh vượng, vạn sự tốt lành.
Chúng con lễ bạn tâm thành, kính lễ cầu xin, mùng Tôn thần phù hộ độ trì.
Nam mô a di đà Phật! Nam mô a di đà Phật! Nam mô a di đà Phật!
3.1.2 Lễ vật
Để chuẩn bị đưa ông Táo về trời, người Việt thường bắt buộc phải có một bộ ba mũ áo gồm hai mũ đàn ông và một mũ đàn bà. Ngoài ra cần thêm hia và hài. Trong ngày này, người miền Bắc thường có truyền thống phóng sinh cá chép. Họ tin rằng cá chép sống khi được “phóng sinh” sẽ hóa thành rồng đưa ông Táo về trời. Trong lễ cúng, cần chuẩn bị thêm một cỗ xôi mặn, trầu cau, hương đèn, hoa quả, bánh kẹo, tiền vàng… Tùy theo gia cảnh mà có thể thêm vào những món khác hoặc cũng có thể lễ chay để tiễn ông Táo cũng được.
3.1.3 Ý nghĩa
Với người Viêt, Táo Quân là vị thần theo sát cuộc sống của con người. Ông chính là người kết nối giữa Ngọc Hoàng với muôn nhà. Táo Quân ghi lại những điều tốt, việc xấu để thưởng phạt công minh. Chính vì muốn cầu mùng Táo quân phù trợ, người ta thường làm lễ tạ ông về chầu trời mỗi năm. Lễ tiễn đưa ông Táo về chầu trời muộn nhất là 12 giờ trưa ngày 23 tháng chạp Âm lịch. Khi đã tiễn ông Táo đi tức là Tết truyền thống cũng chính thức bắt đầu.
3.2 Cúng tạ mộ cuối năm
3.2.1 Bài cúng:
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
-Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
-Con kính lạy ngài Địa tạng vương bồ tát.
-Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế Chí đức Tôn thần, Kim niên hành binh, Công tào Phán quan.
-Con kính lạy ngày Bản cảnh Thành Hoàng Chư vị Đại Vương quản cai nơi nghĩa trang.Con kính lạy Ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa Tôn thần.
-Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ Long Mạch Tôn thần, các ngài Tiền Chu Tước, Hậu Huyền Vũ, Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ cùng liệt vị Tôn Thần cai quản trong nơi nghĩa trang này.
-Con kính lạy hương linh cụ:
Hôm nay là ngày… …….tháng Chạp, năm cũ sắp qua, năm mới sắp đến.
Tín chủ (chúng) con là:
Ngụ tại:
Chúng con sắm sanh phẩm vật, hương hoa trà quả,kim ngân tài mã, dâng hiến trình cáo Tôn thần, kính rước vong linh bản gia tiên tổ chúng con là:……………kỵ nhật là…….có phần mộ táng tại…………được về với gia đình đón mừng năm mới, để cho cháu con được phụng sự trong tiết xuân thiên, báo đáp ân thâm, tỏ lòng hiếu kính. Cúi xin Tôn thần, Phủ thùy doãn hứa.
Âm dương cách trở
Bát nước nén hương
Thành tâm kính lễ
Cúi xin chứng giám
Phù hộ độ trì
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
3.2.2 Lễ vật
Mục đích chính của lễ cúng tạ mộ cuối năm chính là dọn dẹp, chăm sóc phần mộ người đã mất. Tuy vậy, mâm cúng cùng với lễ cúng cũng vô cùng quan trọng. Theo ông Tam Nguyên Nguyễn Khuyến, ngày xưa, mâm cúng thường là cỗ lớn ở miếu thần linh có xôi và gà hoặc giò, gà trống thiến nguyên con bày trên mâm xôi.
Ngày nay, người ta thường cúng ngay bên phần mộ với những loại thức cúng truyền thống. Đó là hoa tươi, trầu cau, hoa quả, hương, thuốc lá, nước, rượu, nến…Tùy mỗi địa phương, mỗi gia đình sẽ có cách bày trí và cúng kiếng tổ tiên khác nhau. Thế nhưng có một điểm cần lưu ý là nên tránh dùng đồ sát sinh trong lễ cúng.
3.2.3 Ý nghĩa
Lễ cúng tạ mộ cuối năm là một trong những nghi lễ đặc biệt quan trọng với người Việt. Đây là thời điểm tri ân những người đi trước, ông bà cha mẹ, thần linh đã mang đến ấm no và bình yên cho gia đình. Phong tục này thể hiện lòng tôn kính của con cháu với những người đi trước cầu mùng họ sẽ tiếp tục phù hộ, mang đến lộc tài, hạnh phúc, điềm dữ hóa lành…
Lễ tạ mộ cuối năm thường diễn ra vào những ngày giáp Tết vào khoảng thời gian từ ngày 23 AL – 30 AL hằng năm. Thời điểm này, dù có bận rộn cỡ nào, người Việt cũng sẽ sắp xếp để sửa sang lại phần mộ người thân trước thời điểm năm mới đến.
3.3 Cúng Tất niên
3.3.1 Bài cúng ngày Tết
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
– Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
– Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
– Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
– Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
– Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
– Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ …………….. (1)
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm …………..(2)
Tín chủ (chúng) con là:
Ngụ tại:
Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Hôm nay là ngày 30 tết chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên địa Tôn thần, phụng hiến tổ tiên, truy niệm chư linh. Theo như thường lệ tuệ trừ cáo tế cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật phù hộ cho toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng luôn luôn mạnh khoẻ, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, gia đình hoà thuận.
Nam Mô A-di-đà Phật (cúi lạy).
Nam Mô A-di-đà Phật (cúi lạy).
Nam Mô A-di-đà Phật (cúi lạy)
3.3.2 Lễ vật
Mâm cúng tất niên thì mỗi nơi mỗi khác tùy theo từng vùng miền. Trên bàn thờ chính lúc này chỉ thờ trái cây, hoa tươi, bánh chưng, xôi chè, vàng mã. Bên cạnh đó, trên bàn thờ bắt buộc phải có một mâm ngũ quả được trình bày bắt mắt. Mỗi vùng miền có một quan niệm khác nhau trong việc chọn trái cây trong mâm ngũ quả thể hiện bản sắc và đặc sản của nơi đó.
Trong lễ cúng tất niên sẽ có hai mâm cỗ, một mâm trong nhà và một mâm ngoài sân cúng trời đất. Mâm cúng mỗi miền sẽ thể hiện nét văn hóa của từng vùng đất. Ở miền Bắc, hai món không thể thiếu đó là giò thủ và gà luộc. Đối với các gia đình miền Nam thì đó phải là thịt kho, dưa giá, củ kiệu, tôm khô. Còn với người miền Trung, đặc biệt là ở Huế, mâm cơm cúng tất niên sẽ khá cầu kỳ. Những món không thể thiếu của họ phải kể đến như giò lụa Huế, gà bóp rau răm, thịt đông, đĩa chả Huế, thịt luộc…
3.3.3 Ý nghĩa
Lễ cúng tất niên là một phong tục giúp gắn kết tâm linh của hai thế giới. Người sống thể hiện lòng thành kính với tổ tiên, hiếu thảo với ông bà cha mẹ. Đây cũng là thời điểm gia đình quay quần bên nhau trong bữa cơm cuối cùng trong năm sau một năm nhiều bận rộn, lo toan. Bữa cơm tất niên chính là thời điểm quý giá nhất trong một năm đối với người Việt Nam, nhất là những người xa xứ.
3.4 Cúng giao thừa
3.4.1 Văn khấn giao thừa ngoài trời
Phần 1
Nam mô A di đà Phật (3 lần)
Kính lạy:
– Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương
– Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật
– Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh
– Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần
– Con kính lạy ngài cựu niên đương cai Hành khiển
– Con kính lạy ngài đương niên Thiên quan
– Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.
Nay là phút giao thừa năm với năm
Chúng con là: sinh năm:
Hành canh: Tuổi
Cư ngụ tại số nhà: ấp/khu phố: ,xã/phường:
Quận/huyện/ thành phố tỉnh/thành phố
Phần 2
Nhân phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc. Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật thánh, dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài cựu niên đương cái Thái tuế, ngài tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân và chư vị thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần. Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.
Nam mô A di đà Phật (3 lần, 3 lạy)
3.4.2 Văn khấn giao thừa trong nhà
Kính lạy:
Hoàng thiên, Hậu thổ, Chư vị tôn thần
Long mạch, Táo quân, Chư vị tôn thần
Các cụ tổ tiên Nội – Ngoại, Chư vị Tiên linh
Nay phút giao thừa giữa năm Quý Tỵ và năm Giáp Ngọ.
Chúng con là: Tuổi
Hiện cư ngụ tại số nhà Đường Khu phố
Phường Quận Thành phố
Phút Giao thừa vừa tới, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, chúng con thành tâm, tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng đấng Phật- Thánh, dâng hiến tôn Thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời:
Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ Thần, Phúc đức chính Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài Thần, các ngài bản gia Táo phủ Thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.
Con lại kính mời, các cụ tiên linh, Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Bá thúc đệ huynh, Cô di tỷ muội, nội tộc, ngoại tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng hâm hưởng lễ vật. Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo thụ mộc ở trong đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho chúng con, tân niên khang thái, ngày đêm tốt lành, thời thời được chữ bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.
Giải tấm lòng thành cúi xin chứng giám.
Phục duy cẩn cáo!
3.4.3 Lễ vật
Cúng giao thừa cũng có hai mâm là mâm cúng ngoài trời và mâm cúng trong nhà. Mâm cỗ trong đêm giao thừa cũng có hai loại là cỗ chay và cỗ mặn. Cỗ mặn sẽ gồm có bánh chưng, thịt gà, xôi, giò chả và các món mặn theo gia cảnh mỗi nhà. Còn cỗ ngọt và chay thì thường sẽ có hương, hoa tươi, đen, trái cây, bánh kẹo, mứt Tết và các loại đồ uống.
3.4.4 Ý nghĩa
Giao thừa là thời khắc chuyển giao từ năm cũ sang năm mới. Với người Việt, đây là thời điểm loại bỏ hết những điểm xui xẻo của năm cũ để đón chờ một năm mới đến. Đây cũng là thời khắc gia đình sum họp chuẩn bị đón năm mới và cầu mong những điều tốt lành, may mắn sẽ đến. Cúng giao thừa là lễ quan trọng nhất trong Tết cổ truyền của người Việt.
Người Việt tin rằng cúng giao thừa chính là bữa tiếc tiễn đưa những vị thần cũ và nghênh đón những vị thần mới đến cai quản dương gian. Cúng để xin thần linh phù hộ gia đình một năm mới bình an, ấm no. Thời khắc giao thừa là lúc mọi người để lại mọi buồn đau trong năm cũ và đón năm mới tươi sáng hơn.
3.5 Cúng ngày mùng 1 Tết
3.5.1 Bài cúng ngày Tết
Kính lạy : Hoàng Thiên Hậu Thổ. Chư vị Tôn Thần.
Hôm nay là ngày mùng 1 tháng Giêng, nhằm ngày Tết Nguyên Đán đầu xuân, giải trừ gió đông lạnh lẽo, hung nghiệt tiêu tan, đón mừng Nguyên Đán xuân thiên, mưa móc thấm nhuần, muôn vật tưng bừng đổi mới. Nơi nơi lễ tiết, chốn chốn tường trình.
Tín chủ con tên là Tuổi:
Ngụ tại:
Nhân tiết minh niên sắm sửa hương hoa, cơm canh lễ vật bày ra trước án, dâng cúng Thiên Địa Tôn Thần. Thiết nghĩ Tôn Thần hào khí sáng loà, ân đức rộng lớn.
Ngôi cao vạn trượng uy nghi, vị chính mười phương biến hiện. Lòng thành vừa khởi, Tôn Đức càn thông. Cúi xin giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho chúng con mọi người hoan hỷ vinh xương, con cháu cát tường khang kiện. mùng ơn Đương Cảnh Thành Hoàng, đội đức Tôn Thần Bản xứ.
Hộ trì tín chủ, gia lộc gia ân, cứu khổ trừ tai.
Đầu năm chí giữa, nửa năm chí cuối, sự nghiệp hanh thông, sở cầu như ý.
Dải tấm lòng thành cúi xin chứng giám.
Phục duy cẩn cáo!
3.5.2 Lễ vật
Cỗ cúng trong ngày mùng 1 có thể là cỗ mặn hoặc cỗ chay được bày biện đầy đủ, trang nghiêm. Mâm cỗ mặn ngày mùng 1 thường có thịt gà,canh măng hầm, miến, nem rán, thịt đông…Trong năm mới người ta thường hạn chế sát sinh nên thịt gà sẽ được chuẩn bị từ ngày 30. Trước bàn thờ, lần lượt các thành viên trong nhà sẽ khấn vái để tỏ lòng kính với ông bà tổ tiên. Khi hương tàn, chủ nhà sẽ hạ cỗ xuống cho con cháu cùng nhau hưởng lộc.
3.5.3 Ý nghĩa
Cúng ngày mùng 1 Tết như là phương thức mời thần linh, ông bà tổ tiên về thưởng thức thành ý của con cháu. Mâm cơm ngày mùng 1 chính là sự tri ân đối với tổ tiên đã phù hộ trong năm cũ, đồng thời cầu mong những điều tốt đẹp hơn trong năm mới. Trong ngày mùng 1, người Việt có truyền thống thăm viếng và mừng tuổi cho nhau. Trẻ con sẽ được ông bà cha mẹ lì xì những đồng tiền, bọc trong giấy màu đỏ để lấy may và xua đuổi ma quỷ.
3.6 Bài cúng ngày Tết mùng 2
3.6.1 Bài cúng
Phần 1
Nam mô A Di Đà Phật (Ba lần).
– Con kính lạy Chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Đức Đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật.
– Con kính lạy Phật Trời, Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
– Con kính lạy Tổ tiên, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ…
Hôm nay là ngày mùng 2 tháng Giêng, nhằm ngày Tết Nguyên Đán đầu Xuân, giải trừ gió Đông lạnh lẽo, hung nghiệt tiêu tan, đón mùng Nguyên đán Xuân Thiên, mưa móc thấm nhuần, muôn vật tưng bừng đổi mới, nơi nơi lễ tiết, chốn chốn tường trình.
Tín chủ (chúng) con là:
Ngụ tại:
Phần 2
Nhân tiết minh niên, sắm sửa hương hoa, cơm canh lễ vật bày ra trước Án, dâng cúng Thiên Địa Tôn Thần. Thiết nghĩ Tôn Thần hào khí sáng lòa, ân đức rộng lớn. Ngôi cao vạn trượng uy nghi, vị chính mười Phương biến hiện. Lòng thành vừa khởi, Tôn đức cảm thông.
Cúi xin giáng lâm trước Án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật. Nguyện cho con cháu mọi người hoan hỷ vinh xương, con cháu cát tường khang kiện. Mang ơn Đương Cảnh Thành Hoàng, đội đức Tôn Thần bản xứ. Hộ trì chúng con, gia Lộc gia Ân, xả quái trừ tai. Đầu năm chí giữa, nửa năm chí cuối, sự nghiệp hanh thông, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.
Nay theo Tuế luật, Âm Dương vận hành, tới tuần Nguyên Đán. Mùng 2 đầu Xuân, đón mừng năm mới. Con cháu tưởng niệm ân đức của Tổ tiên như Trời cao Biển rộng, khôn đem tấc cỏ báo ba xuân. Do đó chúng con cùng toàn thể con cháu trong nhà sửa biện hương hoa vật phẩm, nghi lễ cung trần, dâng lên trước Án. Kính mời Các cụ Tổ tiên, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại. Cúi xin giáng về Linh sàng thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho chúng con: Minh niên khang thái, trú dạ cát tường. Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông. Người người được chữ bình an, tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù – Dương trợ, sở nguyện tòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.
Tín chủ chúng con lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo phụ mộc ngụ tại đất này, nhà này cùng về hâm hưởng lễ vật.
Dãi tấm lòng thành, Cúi xin chứng giám.
Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
3.6.2 Lễ vật
Mâm cúng mùng 2 Tết thường sẽ không quá cầu kỳ. Chỉ cần bánh chưng, giò chả và các loại bánh mứt là đủ. Chỉ có một điều cần lưu ý là trên bàn thờ chính trong ba ngày Tết phải liên tục hương khói và hoa tươi. Người xưa cho rằng như thế sẽ tạo không khí Tết sum vầy, đầm ấm…
3.7 Lễ hóa vàng
3.7.1 Bài cúng
– Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)
– Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
– Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần
– Con kính lạy Hoàng thiên Hậu thổ. Chư vị Tôn thần
– Con kính lạy Ngài Đương niên hành khiển, ngài Bản cảnh Thành Hoàng, các ngài Thổ địa, Táo quân, Long mạch Tôn thần.
– Con kính lạy các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, nội ngoại tiên linh.
Hôm nay là ngày mùng 3 tháng giêng năm
Chúng con là: tuổi
Hiện cư ngụ tại
Thành tâm sửa biện hương hoa phẩm vật, phù tửu lễ nghi, cung bày trước án. Kính cẩn thưa trình: tiệc xuân đã mãn, Nguyên đán đã qua, nay xin thiêu hóa kim ngân, lễ tạ Tôn thần, rước tiễn âm linh trở về âm cảnh.
Kính xin lưu phúc, lưu ân, phù hộ độ trì dương cơ âm trạch, mọi chỗ tốt lành, con cháu được bách sự như ý, vạn sự bình an, tài lộc song toàn, gia đạo hưng vượng.
Lòng thành kính cẩn, lễ bạc tiến dâng, lượng cả xét soi, cúi xin chứng giám.
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)
3.7.2 Lễ vật
Lễ vật trong mâm cúng lễ hóa vàng thường bao gồm những thứ quen thuộc trong ngày Tết. Đó là trầu cau, hương khói, hoa, ngũ quả, bánh kẹo, đèn nến cùng với lễ mặn hoặc lễ chay tùy theo gia chủ. Theo phong tục từ xa xưa thì mâm cúng hóa vàng sẽ có thêm cây mía để các cụ gánh hàng hóa về trời. Lễ hóa vàng là lúc đốt các loại vàng mã mà gia chủ cho là cần thiết. Sau khi đốt, người ta thường vẩy một chén rượu cúng vào để chuyển đến đúng người thân.
3.7.3 Ý nghĩa
Lễ hóa vàng hay còn gọi là lễ đưa ông bà ở một số địa phương thường diễn ra vào ngày mùng 2 Tết. Lễ hóa vàng là thời điểm tiễn ông bà về cõi âm sau những ngày Tết, tiễn ông bà đi tức là cũng hết tết. Ngày lễ hoa vàng thể hiện lòng biết ơn của gia chủ đối với những bậc thần linh tổ tiên luôn phù hộ cho mình. Đồng thời, lễ hóa vàng cũng là lễ đón tài lộc về với gia đình, hy vọng một năm ăn nên làm ra.
Dù cuộc sống ngày càng hiện đại, nhiều phong tục cầu kỳ trong ngày Tết đang dần bị bỏ bớt để Tết nhẹ nhàng hơn. Tuy vậy, bài cúng ngày Tết với giá trị truyền thống đẹp đẽ vẫn luôn trường tồn trong đời sống tâm linh của người Việt. Tất cả những thế hệ người Việt đều đang ra sức gìn giữ để luôn có một cái tết cổ truyền đúng chất và trọn vẹn.
Trang Trần tổng hợp